ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΡΩΤ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΜΑΡΝΕΛΛΟΥ, ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ, ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΠΙΣΗΜΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΙΜΗΝ ΤΩΝ ΑΝΤΡΕΙ ΡΟΥΜΠΛΙΩΦ ΚΑΙ ΑΝΤΡΕΙ ΤΑΡΚΟΦΣΚΥ (Θερινός κινηματογράφος «ΧΡΙΣΤΙΝΑ», Άγιος Νικόλαος Κρήτης-ΣΑΒΒΑΤΟ 27 ΙΟΥΛΙΟΥ 2013
1) Η Ορθόδοξος Εκκλησία της Ρωσίας, εορτάζει κατά το τρέχον έτος 2013, την συμπλήρωση 1150 χρόνων από τη δημιουργία του σλαβικού αλφαβήτου. Είχα την μεγάλη ευλογία να συμμετάσχω στις επίσημες εορταστικές εκδηλώσεις (ειδικότερα σε δυο συνέδρια), τα οποία διοργανώθηκαν από τις Ιερές Μητροπόλεις του Νοβοσιμπίρσκ και της Σαμάρας, τον περασμένο Μάιο.
Το σλαβικό αλφάβητο(9ος μ.Χ. αιώνας) είναι καρπός της εκκλησιαστικής πολιτικής του Βυζαντίου και της φιλολογικής, ποιμαντικής και ιεραποστολικής προσπάθειας των εκ Θεσσαλονίκης Αγίων Ιεραποστόλων Κυρίλλου και Μεθοδίου, Φωτιστών των Σλάβων. .Αυτοί οι δύο μεγάλοι άνδρες με την υψηλή παιδεία την οποία κατείχαν, τον ιερό ζήλο, την ένθεη ζωή όχι μόνο δημιούργησαν το αλφάβητο, αλλά και μεταμόρφωσαν τη σλαβική γλώσσα με τέτοιο τρόπο, ώστε αυτή να εκφράσει τον πλούτο της ελληνικής γλώσσας. Η σλαβική γλώσσα πλήρης σε πνευματικό περιεχόμενο, εμβαπτισμένη στην αγιοπατερική παράδοση υπήρξε η βάση για τη δημιουργία της σλαβικής φιλολογίας και του ιδιόμορφου σλαβικού πολιτισμού. Ακριβώς αυτή είναι η αξία της παγκόσμιας δραστηριότητας του Κυρίλλου, του Μεθοδίου και των μαθητών τους.
Η αξία επίσης της σλαβικής γλώσσας έγκειται στο γεγονός ότι είναι έργο εκκλησιαστικών ανδρών, οι οποίοι διακρίθηκαν για την αγιότητά τους, ΚΑΙ είχαν άριστη γνώση της ελληνικής και της σλαβικής.
Ο παριστάμενος Λαυριώτης Ηγούμενος και καθηγητής π. Διονύσιος Σχλενώφ, τον οποίο και καλωσορίζομε, επίσημα, στην πόλη μας, στην ομώνυμη πόλη του Νοβοσιμπίρσκ, γράφει σε σχετικό άρθρο του στο «Ύδωρ εκ Πέτρας» για τη σλαβική γλώσσα, τα εξής: «Η γλαγολιτική γραφή είχε το χαρακτήρα της θεόσταλτης χριστιανικής γραφής». Αυτή την άποψη τη στηρίζει στο βίο του Κυρίλλου, στον οποίο έχει διασωθεί η συνομιλία του Αγίου Κυρίλλου με τον αυτοκράτορα Μιχαήλ Γ΄.
Την αίτηση του Ηγεμόνα της Μοραβίας Ρατισλάβου, όπως και των Χαζάρων (Β.Δ. σύνορα Βυζαντίου,) ο Ιερός Φώτιος τη θεώρησε ως φωνή, κάλεσμα του Τριαδικού Θεού και πρότεινε στους στενούς του συνεργάτες Κωνσταντίνο – Κύριλλο και Μεθόδιο να αναλάβουν αυτό το δύσκολο έργο της ιεραποστολής. Όπως στην περίπτωση του Αποστόλου Παύλου, η γλώσσα έπαιξε καταλυτικό ρόλο για το έργο, το οποίο επιτέλεσε ο απόστολος στα Έθνη, έτσι και στην περίπτωση των Φωτιστών των Σλάβων, η γνώση της σλαβικής γλώσσας αποτέλεσε τον βασικό παράγοντα για την ιεραποστολή στους Σλάβους. «Αυτό σημαίνει ότι με μεταφράσεις ιεραποστολή δεν γίνεται. Ούτε φυσικά και με επιβολή ξένης γλώσσας, όπως έκαμαν οι Λατίνοι ιεραπόστολοι. Και αυτό, γιατί η μητρική γλώσσα του κάθε ανθρώπου είναι εκείνη που συγκινεί τον έσω άνθρωπο. Με αυτήν θέλει να υμνεί και να δοξολογεί την Αγία Τριάδα». Η δημιουργία του σλαβικού αλφαβήτου, εκτός από τη διάδοση της ευαγγελικής αλήθειας, είχε ως συνέπεια όχι μόνο τη διαμόρφωση της σλαβονικής φιλολογίας και λογοτεχνίας, αλλά και του ορθόδοξου πολιτισμού. Ένας ολόκληρος κόσμος, θρησκευτικός, καλλιτεχνικός έγινε προσιτός στους Σλάβους, που τους βοήθησε να αναπτύξουν παράλληλα τη δική τους ορθόδοξη πνευματική και καλλιτεχνική παράδοση.
2)Ως γνωστόν, ο 14ος αι. στο Βυζάντιο, σημαδεύτηκε από την μεγάλη μορφή του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά (1269-1359). Την ίδια εποχή μια μεγάλη μορφή σημαδεύει την πνευματική ζωή στη Ρωσία. Ο Όσιος Σέργιος του Ράντονεζ (1314-1392), ο ιδρυτής και ηγούμενος της Αγίας Τριάδος, ο ιδρυτής δεκάδων μοναστηριών στη Ρωσία, ο Πατέρας του ρωσικού μοναχισμού και εμπνευστής της νηπτικής αναγέννησης. Υπήρξε πηγή θείας ευλογίας, έδωσε νέα ώθηση και πνοή στην πορεία του ρωσικού Έθνους, επηρέασε τη ζωή, μέχρι το τέλος του 17ου αι. Πλήν αυτού, όμως, διέλαμψε στη Ρωσία τα τέλη του 14ου αι. ο έλληνας ζωγράφος Θεοφάνης, ο οποίος έδρασε κυρίως στην περιοχή του Νόβγκοροντ και ίδρυσε δική του εικονογραφική σχολή. Την ίδια εποχή ένα νέο αστέρι ανατέλλει στο στερέωμα της Εκκλησίας και ειδικότερα στον τομέα της ζωγραφικής, της «θεολογίας του κάλλους». Αυτός είναι ο μεγάλος εικονογράφος, ιστοριογράφος Αντρέι Ρουμπλιώφ, ο οποίος το 1411 ιστόρησε, με την έμπνευση και καθοδήγηση του Αγίου Πνεύματος, την εικόνα της Αγίας Τριάδος, για την οποία ήδη ομίλησε ο αγαπητός φίλος πρωτοπρεσβύτερος, εικονογράφος και συγγραφέας πατήρ Ευάγγελος. Ο όσιος Αντρέι Ρουμπλιώφ, υπήρξε μαθητής του Αγίου Σεργίου, άρα ο Άγιος Στάρετς του Ράντονεζ υπήρξε ο πνευματικός του καθοδηγητής, ο εμπνευστής του στο μυστήριο της Αγίας Τριάδος, και της ένθεης ζωής, ο «αλείπτης» του, ο προπονητής του για να γίνει δοχείον χάριτος.. Δεν είναι μόνο αυτή η σχέση δασκάλου και μαθητή, είναι και κάτι ακόμα, που τους ενώνει πνευματικά και θεολογικά και τους αναδεικνύει δασκάλους και παιδαγωγούς της πνευματικής ζωής, του ασκητικο-ευχαριστιακού ήθους. Είναι και η μέθοδος αναγωγής ενός ολόκληρου λαού στο μυστήριο της Αγίας Τριάδος. Συγκεκριμένα: Ο Άγιος Σέργιος την Εκκλησία, που έκτισε στα δάση του Ζαγκόρσκ, την αφιέρωσε στην Αγία Τριάδα. Με τον πρακτικό αυτό τρόπο ήθελε ο Άγιος να διδάξει στους χριστιανούς τη δογματική διδασκαλία της Αγίας Τριάδος και να τους καλλιεργήσει την αγάπη και την ισότητα, την ενότητα, την κοινωνία στις μεταξύ τους σχέσεις.
Στην ίδια κατεύθυνση εργάστηκε και ο μαθητής του Ρουμπλιώφ, ο οποίος το 1411 δηλαδή δέκα εννέα χρόνια μετά την κοίμηση του Αγίου Γέροντά του, αφιέρωσε ένα από τα σπουδαιότερα έργα τέχνης στην Φιλοξενία του Αβραάμ, στους τρεις Αγγέλους, άγιες μορφές, οι οποίες διασαλπίζουν την ύπαρξη και τον τρόπο υπάρξεως των προσώπων της Αγίας Τριάδος.
3) Κατά τον 14ο αιώνα, απεσταλμένοι του Οικουμενικού Πατριάρχη Φιλοθέου (1355 και 1362-1376) έφεραν στον Άγιο Σέργιο πατριαρχικά δώρα και μια επιστολή. Η πατριαρχική επιστολή, που σώζεται στη Λαύρα, γράφει τα εξής: «Άκουσα για την ενάρετη ζωή σας και δόξασα το Θεό. Αυτό όμως που λείπει από το Μοναστήρια σας είναι το κοινοβιακό τυπικό…Σας συμβουλεύω, λοιπόν, να δημιουργήσετε ένα κοινόβιο. Είθε να σας ενισχύει το έλεος του Θεού και η δική μου η ευλογία».
Έτσι ξεκίνησε η κοινοβιακή ζωή στη Ρωσία. Και σήμερα τι συμβαίνει εδώ στην Κρήτη με την ευλογία της Παναγίας ΡΟΔΟΝ ΤΟ ΑΜΑΡΑΝΤΟΝ και των Αγίων Σεργίου και Νεκταρίου Πενταπόλεως των θαυματουργών;
Εδώ συντελείται όχι ένα θαύμα, αλλά το θαύμα της αποκαλύψεως του Τριαδικού Θεού στον σύγχρονο κόσμο.
«Το θαύμα ουδέν έτερον είναι» διδάσκει ο Άγιος Νεκτάριος «παρά αποκάλυψις του Θεού εν τω κόσμω…Θαύμα και θεοπνευστία εισί δυο διάφοροι μορφαί της θείας αποκαλύψεως, υπό τας οποίας ο Θεός αποκαλύπτεται τοις ανθρώποις. Και θαύμα μεν είναι η εν τη φύσει γενομένη αποκάλυψις του Θεού, θεοπνευστία δε η εν τω πνεύματι γενομένη αποκάλυψις του Θεού». «Η φωνή της αποκαλύψεως ηχεί εύλαλος εις τας καρδίας των ανθρώπων…Η φύσις του κόσμου και ο προορισμός του ανθρώπου απαιτούσι την συνεχή του Θεού πρόνοιαν και αποκάλυψιν, όπως πληρώσωσιν αμφότεροι τον ίδιον αυτών προορισμόν…». Δεν είναι μόνο η θεόπνευστη διδασκαλία των Αγίων που μαρτυρεί την αποκάλυψη του Θεού. Είναι και η συνεχής παρουσία των Αγίων Σεργίου και Νεκταρίου ανάμεσα μας που επιβεβαιώνουν το θαύμα και διασαλπίζουν με τα χαριτόβρυτα λείψανά τους, που φυλάσσονται εκεί ψηλά, στις ακρώρειες του «ΚΕΝΤΗ»των Λακωνίων, ότι ο Θεός προνοεί για τον κόσμο, τον διευθύνει, κατευθύνοντάς τον σε «ένα λελογισμένον τέλος».
Αυτός ο ναός, ο οποίος με πολλούς κόπους, μόχθους, και θυσίες δυο και πλέον δεκαετιών, σχεδόν αποπερατώθηκε, και ο οποίος παραχωρήθηκε στο Ινστιτούτο της Ελληνικής Γλώσσας, κατά το έτος 2011, γίνεται συν τω χρόνω, θαβώριος τόπος των αποκαλύψεων του Τριαδικού Θεού, πανορθόδοξο κέντρο λατρευτικής και ιεραποστολικής ζωής.
Εδώ, ιδιαίτερα συναντάται η ελληνική και η σλαβική γλώσσα, ο ελληνικός και ο σλαβικός πολιτισμός, η κοινοβιακή ζωή και προβάλλεται, με αθόρυβο τρόπο, ο τόπος μας, τα βυζαντινά μνημεία μας και ο πολιτισμός της Κρήτης.
Εδώ ενώνονται «επί το αυτό» η Δυτική Ευρώπη με τη Ρωσία, την Ουκρανία, τη Σερβία, τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία. Εδώ στα Έξω Λακώνια, στο ΤΕΙ Αγίου Νικολάου και τον Άγιο Νεκτάριο σμίγουν η Κρήτη και η Αφρική, ο «Άγιος Νικόλαος», της Σιβηρίας δηλαδή το Νοβοσιμπίρσκ, με την πόλη του Αγίου Νικολάου Λασιθίου, η Μόσχα, με τη Λαύρα του Αγίου Σεργίου, η Σταυρούπολη, με τη Σαμάρα, το Παρίσι με το Ντάρααμ και το Νιού Κάστελν της Αγγλίας.